Хавф-хатарларни баҳолаш: Муайян фаолият ёки лойиҳа билан боғлиқ хавф-хатарларни аниқлаш ва баҳолаш жараёни.

Хавф-хатарларни баҳолаш - бу муайян фаолият ёки лойиҳа билан боғлиқ бўлган барча потенциал хавф-хатарларни аниқлаш, уларнинг эҳтимоллиги ва юзага келиши мумкин бўлган оқибатларини баҳолаш, шунингдек, уларнинг олдини олиш ёки таъсирини камайтириш бўйича чора-тадбирларни ишлаб чиқиш жараёнидир.

Хавф-хатарларни баҳолашнинг асосий босқичлари:

1. Хавф-хатарларни аниқлаш (идентификациялаш):

   • Фаолият ёки лойиҳанинг барча жиҳатларини таҳлил қилиш ва улар билан боғлиқ бўлиши мумкин бўлган барча хавф-хатарларни аниқлаш.
   • Хавф-хатарларни турли тоифаларга ажратиш (молиявий, операцион, техник, табиий, ҳуқуқий ва ҳоказо).
   • Хавф-хатарларнинг юзага келиш сабаблари ва омилларини аниқлаш.

2. Хавф-хатарларни таҳлил қилиш:

   • Ҳар бир аниқланган хавф-хатарнинг эҳтимоллиги (юқори, ўрта, паст) ва потенциал таъсирини (жиддий, ўртача, енгил) баҳолаш.
   • Хавф-хатарларнинг ўзаро боғлиқлиги ва уларнинг бир вақтда юзага келиш эҳтимолини таҳлил қилиш.
   • Хавф-хатарларнинг компания фаолиятига, молиявий ҳолатига, обрўсига ва бошқа жиҳатларга таъсирини баҳолаш.

3. Хавф-хатарларни баҳолаш:

   • Ҳар бир хавф-хатар учун риск даражасини (эҳтимоллик ва таъсирнинг кўпайтмаси) ҳисоблаш.
   • Рискларни уларнинг даражасига қараб устуворлаштириш (энг юқори рискли хавф-хатарлардан бошлаб).

4. Хавф-хатарларни бошқариш стратегияларини ишлаб чиқиш:

   • Ҳар бир устувор хавф-хатар учун қуйидаги стратегиялардан бирини танлаш:
     • Олдини олиш: Хавф-хатарнинг юзага келишига тўсқинлик қилувчи чоралар кўриш.
     • Камайтириш: Хавф-хатарнинг эҳтимоллиги ёки таъсирини камайтиришга қаратилган чоралар кўриш.
     • Тақсимлаш: Хавф-хатарнинг бир қисмини бошқа томонга (масалан, суғурта компаниясига) ўтказиш.
     • Қабул қилиш: Хавф-хатарнинг эҳтимоллиги ёки таъсири кам бўлган ҳолатларда уни қабул қилиш ва ҳеч қандай чора кўрмаслик.

5. Ҳаракатлар режасини тузиш ва амалга ошириш:

   • Танланган стратегияларга мувофиқ аниқ ҳаракатлар режасини ишлаб чиқиш.
   • Ҳар бир ҳаракат учун масъулларни тайинлаш ва муддатларни белгилаш.
   • Режани амалга ошириш ва унинг натижаларини кузатиб бориш.

6. Мониторинг ва назорат:

   • Хавф-хатарларни бошқариш режасининг амалга оширилишини мунтазам равишда назорат қилиш.
   • Янги хавф-хатарларни аниқлаш ва мавжуд хавф-хатарларнинг ўзгаришини баҳолаш.
   • Зарур ҳолларда хавф-хатарларни бошқариш режасига тузатишлар киритиш.

Хавф-хатарларни баҳолашнинг аҳамияти:

• Хавф-хатарларни олдиндан кўриш ва уларнинг олдини олиш.
• Компания фаолиятининг барқарорлигини ошириш.
• Молиявий йўқотишларни камайтириш.
• Қарор қабул қилиш жараёнларини яхшилаш.
• Компаниянинг обрўсини ҳимоя қилиш.

Хулоса:

Хавф-хатарларни баҳолаш - бу ҳар қандай фаолият ёки лойиҳанинг муҳим босқичидир. У компанияларга хавф-хатарларни олдиндан кўриш, уларнинг олдини олиш ёки таъсирини камайтириш ва ўз фаолиятини барқарор ва муваффақиятли юритиш имконини беради.

Хавф-хатарларни баҳолаш, фаолият, лойиҳа, хавф-хатарлар, аниқлаш, баҳолаш, жараён, эҳтимоллик, оқибатлар, олдини олиш, таъсирни камайтириш, чора-тадбирлар, молиявий хавфлар, операцион хавфлар, техник хавфлар, табиий хавфлар, ҳуқуқий хавфлар, риск даражаси, устуворлаштириш, стратегиялар, олдини олиш, камайтириш, тақсимлаш, қабул қилиш, ҳаракатлар режаси, мониторинг, назорат, компания фаолияти, молиявий ҳолат, обрў, қарор қабул қилиш, хавф-хатарларни олдиндан кўриш, барқарорлик, молиявий йўқотишлар, компаниянинг обрўсини ҳимоя қилиш.