Эргономика: Инсон ва унинг иш муҳити ўртасидаги ўзаро муносабатни ўрганувчи фан.
Эргономика - бу инсон ва унинг иш муҳити ўртасидаги ўзаро муносабатни ўрганувчи фан соҳасидир. У инсоннинг жисмоний, когнитив ва ташкилий хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда иш жойи, асбоб-ускуналар, маҳсулотлар ва тизимларни лойиҳалаш, яратиш ва баҳолашга қаратилган. Эргономиканинг асосий мақсади - инсоннинг иш фаолияти самарадорлигини ошириш, хавфсизликни таъминлаш, соғлиқни сақлаш ва умумий фаровонликни яхшилашдан иборат.
Эргономиканинг асосий тамойиллари:
- Инсонга мослаштирилганлик: Иш жойи, асбоб-ускуналар ва маҳсулотлар инсоннинг жисмоний ўлчамлари, қобилиятлари ва чекланганликларини ҳисобга олган ҳолда лойиҳалаштирилиши керак.
- Хавфсизлик: Иш жойи ва асбоб-ускуналар хавфсизлик талабларига жавоб бериши ва ходимларнинг соғлиғига зарар етказмаслиги керак.
- Самарадорлик: Иш жараёнлари ва асбоб-ускуналар ходимларнинг меҳнат унумдорлигини оширишга ва чарчоқни камайтиришга қаратилган бўлиши керак.
- Қулайлик: Иш жойи ва асбоб-ускуналар фойдаланиш учун қулай ва тушунарли бўлиши керак.
- Эстетика: Маҳсулотлар ва иш жойларининг ташқи кўриниши жозибадор ва эстетик жиҳатдан ёқимли бўлиши керак.
Эргономиканинг қўлланилиш соҳалари:
- Саноат дизайни: Маҳсулотларни инсоннинг физиологик ва психологик хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда лойиҳалаш.
- Иш жойини ташкил этиш: Иш жойларини ходимларнинг соғлиғи ва хавфсизлигини таъминлаш, шунингдек, уларнинг меҳнат унумдорлигини ошириш мақсадида лойиҳалаш ва жиҳозлаш.
- Ахборот технологиялари: Компьютер дастурлари ва интерфейсларни фойдаланувчилар учун қулай ва тушунарли қилиш.
- Транспорт: Транспорт воситаларини ҳайдовчи ва йўловчилар учун хавфсиз ва қулай қилиш.
- Тиббиёт: Тиббий асбоб-ускуналар ва муолажа хоналарини беморлар ва тиббиёт ходимлари учун хавфсиз ва қулай қилиш.
Эргономиканинг афзалликлари:
- Меҳнат унумдорлигини ошириш: Эргономик иш жойлари ва асбоб-ускуналар ходимларнинг чарчоғини камайтиради ва уларнинг иш унумдорлигини оширади.
- Хавфсизликни таъминлаш: Эргономика меҳнат жароҳатлари ва касалликларининг олдини олишга ёрдам беради.
- Маҳсулот сифатини ошириш: Эргономик дизайн маҳсулотларнинг фойдаланиш учун қулайлиги ва хавфсизлигини оширади, бу эса уларнинг сифатини яхшилайди.
- Истеъмолчилар қониқишини ошириш: Эргономик маҳсулотлар истеъмолчиларнинг қониқишини оширади ва уларнинг содиқлигини мустаҳкамлайди.
Хулоса:
Эргономика - бу инсон ва унинг иш муҳити ўртасидаги ўзаро муносабатни яхшилаш, меҳнат унумдорлигини ошириш, хавфсизликни таъминлаш ва умумий фаровонликни оширишга қаратилган муҳим фан соҳасидир.
Эргономика, фан, инсон, иш муҳити, ўзаро муносабат, жисмоний, когнитив, ташкилий хусусиятлар, иш жойи, асбоб-ускуналар, маҳсулотлар, тизимлар, лойиҳалаш, яратиш, баҳолаш, самарадорлик, хавфсизлик, соғлиқ, фаровонлик, инсонга мослаштирилганлик, қулайлик, эстетика, саноат дизайни, иш жойини ташкил этиш, ахборот технологиялари, транспорт, тиббиёт, меҳнат унумдорлиги, хавфсизликни таъминлаш, маҳсулот сифати, истеъмолчилар қониқиши.
